Lớp tôi

Thế là đã 38 năm kể từ ngày chúng tôi tốt nghiệp ngành Toán, Trường ĐHSP Huế để đến mỗi miền quê khác nhau của đất nước. Bốn năm học cùng nhau dưới mái nhà Khoa Toán so với 38 năm qua là quãng thời gian không dài. Nhưng bốn năm đó đã hình thành và hun đúc nên bao kỷ niệm khó quên đối với mỗi thành viên lớp chúng tôi. Cũng trong bốn năm đó, chúng tôi đã được học tập, được rèn luyện nên bản lĩnh của một sinh viên toán, và sau đó là cốt cách và bản lĩnh của người giáo viên toán, cho dù điều kiện sống như thế nào và trong môi trường hoàn cảnh nào mà chúng tôi đã đi qua. Xa rồi từ ngày đó, nhưng lớp Toán khóa 1975-1979 của trường ĐHSP Huế vẫn nhớ mãi về nhau, về những ngày gian khó của cuộc sống vẫn đam mê học toán trong sự vô tư, hồn nhiên của tuổi trẻ.

Tôi còn nhớ, kỳ tuyển sinh khóa đầu tiên sau ngày miền Nam giải phóng của Viện Đại học Huế. Kỳ thi này dự định tổ chức vào giữa tháng 12 năm 1975, nhưng sau đó lại lùi sang tháng 01 năm 1976 và tân sinh viên được gọi nhập học vào ngày 08/3/1976. Chúng tôi không thể quên những tháng đầu năm 1976. Đầu tiên là học chính trị (một tháng) và thời gian tiếp theo là học chuyên môn. Ngày học hai buổi, cả sáng lẫn chiều. Học liên tục và kết thúc năm thứ nhất vào cuối tháng 7 năm 1976. Một năm học thần tốc và chương trình chỉ gói gọn trong 5 tháng!

Thành phần sinh viên lớp chúng tôi rất phong phú: sinh viên phía Nam, phía Bắc; có hệ 12 năm và hệ 10 năm; học sinh phổ thông và một vài chiến sĩ mới xuất ngũ… Với đặc điểm đó và trong môi trường học toán thì sự khó khăn lại càng được tăng lên. Nhưng với lòng ham mê và sự hăng say của tuổi trẻ, chúng tôi đã vượt qua năm thứ nhất. Năm thứ nhất kết thúc nhưng tôi không có nhiều ấn tượng về quãng thời gian này. Bởi vì thời gian quá nhanh và căng thẳng, hoàn cảnh còn nhiều bỡ ngỡ, nhất là đối với tôi, một chiến sĩ vừa ở môi trường quân đội hơn 5 năm mới về nhập học. Kiến thức toán đã quên một phần nên phải rất cố gắng mới theo được. Tôi chỉ còn nhớ một điều là trong suốt thời gian học tại giảng đường Karate, bạn bè trong khóa học chung, nhất là sinh viên nữ thường gọi tôi bằng chú.

Tháng 9 năm 1976 vào học năm thứ hai. Đây là năm bản lề của lớp chúng tôi. Tôi nói năm bản lề là vì, từ năm này, lớp đã học tập và hoạt động một cách mạnh mẽ để xây dựng nên truyền thống của lớp. Với truyền thống này mà đã mấy chục năm qua, bạn bè dù có đi đâu xa vẫn thường nhắc tới trong mỗi lần gặp mặt. Có thể nói lớp chúng tôi là một tập thể có truyền thống tốt đẹp.

Là một tập thể Đoàn kết: Lớp tôi có 49 nam trên tổng số 50 sinh viên. Sau đó một số bạn từ trường ĐHSP Vinh chuyển vào nâng tổng số lên 55, trong đó có tới 53 nam. Vì học toán nên phải luôn giao lưu để trao đổi, tranh luận những điều  hiểu hay chưa hiểu một cách thẳng thắn. Một số bạn thông minh và lại có cá tính, nhưng vì sinh hoạt trong môi trường đòi hỏi sự trung thực và thẳng thắn nên số bạn này cũng sớm hòa đồng và chấp nhận cách sống của lớp. Vì thế, tình cảm của chúng tôi không chỉ là bạn bè mà còn là anh em.

Là một tập thể có tính Chịu khó cao: Đặc tính môn Toán là tư duy nhiều nên đòi hỏi sinh viên phải cố gắng suy nghĩ. Mặt khác phần đông anh em xuất thân từ hoàn cảnh khó khăn, nên hầu như bạn nào cũng chịu khó học hành, tập trung suốt ngày cho việc học, trừ những buổi lao động hay hoạt động chung. Ngoài buổi lên lớp thì hầu như lên thư viện cả sáng, chiều và tối. Nhiều buổi thư viện mất điện, anh em phải mang đèn dầu, chụm đầu vào nhau mà học. Có bạn lại có cách học rất độc đáo theo phương pháp “học trong chăn”, đó là lúc anh cần tập trung suy nghĩ nên trùm chăn để có không gian yên tĩnh mà tư duy!

Là một tập thể Trung thực: Tính trung thực được thể hiện đặc biệt ở chỗ có những buổi lớp chúng tôi thi kết thúc học phần mà không cần có giám thị. Truyền thống này có được cũng do chủ trương “có hoàn cảnh” (tức là lúc thiếu giảng viên) của Thầy Võ Tiếp - Chủ nhiệm khoa và được Thầy Trần Khánh Hưng - Phó Chủ nhiệm khoa lúc bấy giờ ủng hộ. Có thể xuất phát từ các giờ giảng và thông qua các hoạt động, các Thầy đã tin tưởng lớp chúng tôi mà mạnh dạn áp dụng một phương thức giáo dục mới chăng! Lớp chúng tôi đã không phụ lòng tin của các Thầy. Tôi còn nhớ vào một buổi thi, anh Lê Văn Thìn-Thư ký Văn phòng khoa mang đề (môn Giải tích hàm, Thầy Võ Tiếp dạy) giao cho lớp, rồi đọc và chép lên bảng, sau đó lớp tự quản trong suốt buổi thi. Trong khi thi hoàn toàn tự giác, có bạn không làm được cũng không hỏi hoặc xem bài người khác. Đó như là chuyện cổ tích nhưng có thật ở lớp chúng tôi và ở khoa Toán trường ĐHSP Huế trong thời kỳ đầu sau ngày giải phóng. Bây giờ nhìn lại và suy nghĩ mới thấy con người thời đó thật vô tư và không vụ lợi chút nào!

Đó là truyền thống có tính chiều sâu của lớp tôi. Còn về bề nổi, lớp chúng tôi là một tập thể hoạt động năng nổ: sôi nổi, tích cực và kỷ luật. Từ việc đi diệt ruồi ở đường Đào Duy Từ, trồng cây để bù đắp số cây bị đổ gãy do cơn lụt năm 1975 ở dọc một số đường trong thành phố Huế đến gặt lúa cho dân ở xã Phú Đa, trồng khoai sắn ở nông trường Tân Lâm, vớt rong ở sông Hương về trồng khoai ở Phong Sơn (vụ này anh Trần Thành trong lớp tôi suýt bị chết đuối) cho đến đào mương thủy lợi… Tất cả đều có bàn tay và từng giọt mồ hôi của các chàng trai lớp toán khóa 1975-1979. Có bạn không quen thì cả lớp chia sẻ, động viên cùng góp sức để đạt kết quả tốt cho mỗi lần lao động xa.

Với những phong trào hoạt động sôi nổi như thế, lớp chúng tôi được Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trao tặng cờ và danh hiệu “Tập thể học sinh xã hội chủ nghĩa”, là tập thể đầu tiên của các trường đại học ở miền Nam được tặng danh hiệu này. Đến bây giờ danh hiệu này đã không tồn tại, nhưng thời đó, danh hiệu này là một niềm tự hào của khoa Toán, của trường Đại học Sư phạm Huế và của Tỉnh Đoàn Bình Trị Thiên.

Môi trường học tập và hoạt động đó đã rèn luyện nên bản lĩnh và phẩm chất của sinh viên toán trong những năm đầu đất nước còn khó khăn. Và nhờ nó mà nhiều bạn bè đã có hành trang quý giá để lên đường đi bất cứ nơi đâu. Vốn quý đó đã giúp chúng tôi vững vàng ngay từ đầu ở cương vị mới, ở môi trường mới.

Ngày ra trường nhận nhiệm sở, với niềm vui được gánh vác sự nghiệp trồng người, chúng tôi không có phân vân đi về đâu, mà chỉ có suy nghĩ sẽ về dạy toán như thế nào. Bởi thế mà 1/3 trong số chúng tôi đã lên đường nhận nhiệm sở ở bốn tỉnh Tây Nguyên mà lòng nhẹ nhàng, không hề biết chạy vạy, xin xỏ như bây giờ. Trong muôn vàn gian khổ và thiếu thốn của những năm đầu thập niên 80 đó, những người bạn của tôi không hề gục ngã, họ vẫn chuyên tâm cho việc dạy và học. Với hành trang có được, họ đủ bản lĩnh để từng ngày, từng giờ vượt qua thiếu thốn để mạnh hơn, vững vàng hơn.

Song hành với nhiệm vụ cao cả là truyền thụ kiến thức cho học sinh và giáo dục phẩm chất đạo đức tốt đẹp cho thế hệ trẻ, những bạn bè trong lớp tôi còn luôn tự rèn luyện mình để trưởng thành hơn. Chính vì thế mà sự thành đạt đã đến với họ. Bạn bè tôi đã trở thành những cốt cán môn toán ở các Trường học, ở các Sở Giáo dục và Đào tạo, là những người lãnh đạo ngành giáo dục ở các trường Đại học, các Tỉnh, Thành phố.

Đến nay, tuy bạn bè lớp tôi mỗi người một nơi, trong nước có, ngoài nước có nhưng chúng tôi vẫn thường trao đổi với nhau những điều thu hoạch được trên con đường 60 năm cuộc đời của chúng tôi. Và đặc biệt, chúng tôi luôn nhớ về những người bạn đáng quý và rất đỗi thân thương đã sớm ra đi mãi mãi, trong đó có PGS.TS Lê Văn Hạp, nguyên Chủ nhiệm khoa Toán trường ĐHSP Huế, cái nôi của chúng tôi bước ra đường đời.

Hầu hết bạn bè lớp tôi đến nay cũng đã đến lục tuần, lại trùng hợp với dịp kỷ niệm 60 năm thành lập Trường ĐHSP Huế. Tôi viết bài này để nhớ về một thời học hỏi để trưởng thành từ mái Trường này. Tôi tự hào về lớp toán khóa 1975-1979 của chúng tôi. Tôi mừng cho bạn bè đã hài lòng với những gì mình đã cống hiến và thu nhận được. Tôi mừng cho trường Đại học Sư phạm Huế và khoa Toán đã đào tạo ra biết bao thế hệ sinh viên mà đóng góp của họ cho quê hương đất nước là rất lớn lao.

Dù năm tháng có trôi qua đi nữa, dù tuổi tác có làm ta suy yếu, thì kỷ ức vẫn còn đó, vẫn nguyên vẹn như thủa nào, trong lành và ấm áp như mùa xuân luôn nở nhụy khoe sắc với muôn đời.

HOÀNG VĂN NGÔ, cựu sinh viên Khóa 1975 - 1979.